Poszkodowany może zamiast renty wystąpić o jednorazowe odszkodowanie. Zasadniczo wybór sposobu naprawienia szkody należy do poszkodowanego z zachowaniem jednak ustawowych przesłanek. Jednorazowe odszkodowanie może zastąpić rentę w całości lub określonej części. Kapitalizacja rent (tj. jej zamiana na jednorazowe odszkodowanie) jest uzasadniona w szczególności:
- gdy poszkodowany w następstwie wypadku stał się inwalidą a jednorazowe świadczenie umożliwi mu wykonywanie innego zawodu.
Podstawą prawną do zamiany renty na jednorazowe odszkodowanie jest art. 447 k.c.
W świetle orzecznictwa umowę kapitalizacji renty dopuszcza się jeżeli jej zawarcie usprawiedliwiają ważne powody (umową nie można objąć szkód, które mogą powstać w przyszłości) (tak np. Wyrok SN z dnia 3 października1966r III CZP 17/66).
Wysokość świadczenia jednorazowego, przyznawanego w miejsce renty powinna uwzględniać wysokość należnych rat rentowych i przypuszczalny okres trwania obowiązku jej wypłacania. Jednorazowe odszkodowanie może nastąpić także w drodze ugody pomiędzy zakładem ubezpieczeń a poszkodowanym i zastępuje rentę. Trzeba pamiętać, że jeżeli wysokość szkody była stronom znana w chwili zawierania ugody, wypłacenie jednorazowego odszkodowania zwalnia dłużnika z zobowiązań (zob. wyrok SN z dnia 3 maja 1973 sygn. akt I PR 87/73), co powoduje, że poszkodowany nie będzie mógł dochodzić renty uzupełniającej. Z tych względów kapitalizacja renty musi być działaniem rozważnym i dalece przemyślanym.
W przypadku wystąpienia z propozycją kapitalizacji renty przez ubezpieczyciela, należy zachować szczególną ostrożność. Jednorazowe odszkodowanie zastąpi przecież dotychczas wypłacane świadczenia rentowe - w wielu przypadkach na całe życie. Zalecana jest konsultacja z prawnikiem specjalizującym się w odszkodowaniach.
W wielu przypadkach taka "zamiana" może jednak przynieść poszkodowanemu wiele korzyści. Same odsetki od wysokiej kwoty kapitalizacji mogą stanowić wartość dotychczas wypłacanej renty a pozostała kwota może stanowić zabezpieczenie finansowe na przyszłość.
W ostatnim okresie coraz częściej spotykam się z propozycjami ubezpieczycieli kapitalizacji renty (na zwiększone potrzeby bądź z tytułu utraconych korzyści - tzw. renty uzupełniającej). Składane propozycje, chociaż na pierwszy rzut oka bardzo "hojne", przy szczegółowej analizie okazują się bardzo krzywdzące dla poszkodowanego.
Jeżeli nie wiesz lub nie orientujesz się, czy złożona propozycja jest zgodna z prawem, sprawiedliwa oraz adekwatna do Twoich warunków - zadaj niezobowiązujące i nieodpłatne pytanie autorowi.
