Bez szkody nie ma odszkodowania

Zasądzenie odszkodowania bez faktycznej szkody jest sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego RP i uzasadnia uchylenie wyroku sądu polubownego

To wniosek z wyroku Sądu Najwyższego z 11 czerwca 2008 r. (V CSK 8/08), który może mieć szersze znaczenie dla sądów polubownych. W szczególności przy odwoływaniu się od wyroków arbitrażu do sądów państwowych, mimo że skarga o uchylenie wyroku arbitrażowego ma szczególny (zawężony) charakter.

Sąd państwowy nie kontroluje bowiem samego meritum wyroku arbitrażu, w szczególności podstaw faktycznych, lecz jedynie niektóre przesłanki formalne – np. czy był zapis na sąd polubowny, czy spór nie był osądzony w innej sprawie (szczegóły w ramce). Jedna z nich jest jednak ogólniejszej natury. Sąd państwowy uchyla wyrok sądu polubownego także wtedy, gdy stwierdzi, że jest on sprzeczny z podstawowymi zasadami porządku prawnego RP – tzw. klauzula porządku publicznego.

Źródło Rzeczpospolita.

Więcej na stronach: Rzeczpospolitej

Ustalanie wysokości zadośćuczynienia

Ustalenie wysokości zadośćuczynienia przewidzianego w art. 445 § 1 KC wymaga uwzględnienia wszystkich okoliczności istotnych dla określenia rozmiaru doznanej krzywdy, takich jak: wiek poszkodowanego, stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność i czas trwania, nieodwracalność następstw uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia (kalectwo, oszpecenie), rodzaj wykonywanej pracy, szanse na przyszłość, poczucie nieprzydatności społecznej, bezradność życiowa oraz inne czynniki podobnej natury.

Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z 2007-11-09, V CSK 245/07
Opubl: Biuletyn SN rok 2008, Nr 4

Wysokość odszkodowania za uszkodzenie ciała - celowość wydatków

Osoba, która została niepełnosprawna na skutek wypadku ma prawo domagać się w ramach naprawienia szkody pokrycia wszystkich niezbędnych i celowych wydatków wynikających z tego zdarzenia. O uznaniu poszczególnych wydatków za spełniające te kryteria sąd decyduje w oparciu o stopień niepełnosprawności, jak również sytuację życiową poszkodowanego.

Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z 2008-01-09, II CSK 425/07
Opubl: Monitor Prawniczy rok 2008, Nr 3, str. 116

"Szkoda całkowita"

Nieopłacalność naprawy, będąca przesłanką wystąpienia tzw. szkody całkowitej, ma miejsce wówczas, gdy jej koszt przekracza wartość pojazdu sprzed wypadku.

W obowiązkowym ubezpieczeniu komunikacyjnym OC ma zastosowanie zasada pełnego odszkodowania wyrażona w art. 361 § 2 KC, a ubezpieczyciel z tytułu odpowiedzialności gwarancyjnej wypłaca poszkodowanemu świadczenie pieniężne w granicach odpowiedzialności sprawczej posiadacza lub kierowcy pojazdu mechanicznego (art. 822 § 1 KC). Suma pieniężna wypłacona przez zakład ubezpieczeń nie może być jednak wyższa od poniesionej szkody (art. 824 [1] § 1 KC) i przede wszystkim na tym tle zachodzi potrzeba oceny, czy koszt restytucji jest dla zobowiązanego nadmierny (art. 363 § 1 zd. Drugie KC). Przyjmuje się, że nieopłacalność naprawy, będąca przesłanką wystąpienia tzw. szkody całkowitej, ma miejsce wówczas, gdy jej koszt przekracza wartość pojazdu sprzed wypadku. Stan majątku poszkodowanego, niezakłócony zdarzeniem ubezpieczeniowym, wyznacza bowiem rozmiar należnego odszkodowania.
Poza zasięgiem przedstawionego zagadnienia prawnego pozostają inne problemy odszkodowawcze, wiążące się z "likwidacja szkody całkowitej" przez ubezpieczyciela, m.in. kwalifikacja celowych, ekonomicznie uzasadnionych wydatków restytucyjnych oraz kompensacja uszczerbku majątkowego z uzyskaną korzyścią na skutek naprawy uszkodzonego samochodu (compensatio lucri cum damno).

Postanowienie Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z 2006-01-12, III CZP 76/05

Odpowiedzialność za uszkodzenie samochodu podczas jazdy próbnej

Sprzedawca oferujący jazdę próbną samochodem nie może przerzucać na potencjalnego nabywcę kosztów wszelkich skutków materialnych przypadkowego uszkodzenia (zniszczenia) samochodu podczas tej jazdy. Szkodę wynikłą z takiego zdarzenia winien wkalkulować w prowadzoną przez siebie działalność.

Vide: Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z 2005-05-19/ Sygn. akt II CK 701/04

Bierność poszkodowanego a przyczynienie z art. 362 kc.

Okoliczności wskazujące na bierność powoda skutkującą zmniejszeniem szans na znalezienie pracy nie mogą być w żadnym razie potraktowane jako świadczące o przyczynieniu się powoda do powstania lub zwiększenia szkody w rozumieniu art. 362 KC. Powód wykazując małą aktywność w zwiększeniu swoich szans na podjęcie pracy, nie zwiększył rozmiarów szkody, gdyż nie spowodował powiększenia niezdolności do podjęcia pracy.

Vide: Wyrok Sądu Najwyższego - Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych 2006-08-02. Sygn. akt I UK 50/06

Odszkodowanie dla bliskich a przyczynienie

Jeżeli poszkodowany, który przyczynił się do powstania szkody, następnie zmarł, a odszkodowania dochodzą osoby uprawnione z art. 446 kc jako poszkodowane pośrednio, przyczynienie się zmarłego powoduje zmniejszenie odszkodowania dla tych osób na podstawie art. 362 kc.

Z powyższego wynika, iż sytuacja prawna osób uprawnionych do uzyskania stosownego odszkodowania jest ściśle związana z zachowaniem samego zmarłego.

Tak orzekł m .in. Sąd Apelacyjny w wyroku z dnia 18 sierpnia 1994 r. Sygn. akt. I ACr 169/94).